Scroll Top
TRENDY
Lampa czy Laser ?
 JAKIE ŹRÓDŁO ŚWIATŁA WYBRAĆ W PROJEKTORZE?

Istnieją różne typy projektorów za względu na źródło światła. Ogólnie rzecz biorąc można je podzielić na tradycyjne (lampowe) i nowoczesne (LED, laser, hybryda). W niniejszym opracowaniu nie będziemy omawiać każdej z nowoczesnej technologii z osobna ponieważ choć różnią się od siebie w szczegółach w gruncie rzeczy powstały jako kontra punkt do technologii lampowej i rozwijały się ewolucyjnie – najpierw zaprezentowano projektory LED, następnie LED + laser a ostatnio wchodzą na rynek projektory czysto laserowe.
Projektory lampowe to najstarszy ale też najtańszy wariant z żarówkami zawierającymi rtęć (ekologia!) o stosunkowo krótkiej żywotności. Z drugiej strony nowoczesne źródła światła są bardziej ekologiczne ze znacznie wydłużonym czasem pracy.
Dobierając projektor pod względem jego źródła światła dla naszych potrzeb powinniśmy spojrzeć na sprawę uwzględniając kilka aspektów:

1.     Żywotność źródła światła
Oczywistym jest fakt, że chcielibyśmy kupić urządzenia działające jak najdłużej, które nie wymaga ingerencji serwisu czy też ponoszenia dodatkowych kosztów. Dobrą informacją jest fakt, że obecnie projektor ze standardową żywotnością lampy UHP pozwala na ok. rok ciągłego użytkowania. Jednakże nowe technologie pozwalają wydłużyć ten teoretyczny okres do ponad trzech lat. W tym momencie należy zaznaczyć, że na żywotność źródła światła mają wpływ dodatkowe czynniki takie jak ilość uruchomień, temperatura zewnętrzna, eksploatacja zgodnie z zaleceniami producenta, np. co do maksymalnej długości pracy ciągłej w jednym okresie czy też wymagany okres czasu pomiędzy kolejnymi uruchomieniami.

2.     Koszt użytkowania
Przyjmuje się, że tylko w projektorach lampowych można i należy wymieniać lampy co kilka tysięcy godzin pracy. Obecnie żywotność lampy UHP określana jest nawet do 10000 godzin jednakże już po ok. 2000 godzinach siła światła emitowanego przez lampę spada o wymierne kilkadziesiąt procent. W późniejszym okresie użytkowania współczynnik spadku siły światła do czasu jej pracy jest mniejszy. Jednakże chcąc mieć siłę światła zbliżoną do tej nominalnej lub niewiele mniejszą, należy wymieniać lampę znacznie szybciej niż wynosi jej żywotność podana przez producenta.  W projektorach lampowych także należy wziąć pod uwagę okresową konieczność wymiany filtrów przeciw pyłkowych (jeśli projektor w takie jest wyposażony) i czyszczenie urządzeń w autoryzowanym serwisie.
Pozostałe technologie oferują 20000-30000 godzin pracy, co uznaje się za opcję „dożywotnią” – wymiana takiego źródła światła nie jest opłacalna. Jednakże w przypadku tych projektorów wskazać należy na istotną wadę polegająca na liniowym spadku siły światła w okresie użytkowania urządzenia. Czyli nie ma możliwości uzyskania pierwotnej siły światła w momencie, gdy projektor jest już jakiś czas w użyciu. Każdy następny miesiąc, kwartał powoduje powolną degradację źródła światła. Dla pewnych zastosowań ta właściwość może być niezmiernie istotna. Wprawdzie niektóre modele (szczególnie te z dużą siłą światła) są wyposażone w funkcję blokady maksymalnej siły światła na okres kilku tysięcy godzin (ok. 5000) ale w tym przypadku obniżamy znacznie żywotność źródła światła. Nie ma nic za darmo.

Powyższy rysunek przedstawia przykład spadku siły światła w  projektorze z lampą UHP i laserowym. Widać wyraźnie, że specyfika lampy to stosunkowo szybka utrata jasności w pierwszym okresie użytkowania, zaś w projektorze laserowym (LED również) ten spadek jest liniowy i co ważne, nie ma możliwości do uzyskania „startowej” siły światła, jak to ma miejsce w przypadku projektora lampowego po wymianie lampy na nową (warunek: konieczna jest odpowiednia konserwacja urządzenia).
Projektory lampowe są najtańsze, lecz ich koszt użytkowania rośnie w miarę czasu posiadania. Jednym z potencjalnych problemów związanych z używaniem projektorów UHP jest to, że w przypadku awarii zasilania podczas pracy projektora wyłączenie jego samego bez możliwości schłodzenia lampy przez wentylator może skutkować koniecznością wymiany lampy a w niekorzystnych okolicznościach i innych elementów. Aby uniknąć takiego rzadkiego wprawdzie, ale nie niemożliwego scenariusza, zaleca się stosowanie zasilaczy UPS.
Projektory LED/laser zaś posiadają wyraźnie wyższa ceną zakupu lecz nie wymagają późniejszych następnych wydatków.
Należy sobie zadać pytanie: jak często dziennie/tygodniowo i jak długo będziemy chcieli użytkować urządzenie (ile lat) a powinniśmy dość szybko wiedzieć, która opcja jest finansowo korzystniejsza.

3.     Czas rozruchu
Czas rozruchu i czas chłodzenia to jedna z podstawowych bolączek projektorów lampowych. Lampa UHP potrzebuje do minuty, aby osiągnąć pełną moc świecenia. Jednakże tracimy znacznie więcej czasu, gdy chcemy projektor wyłączyć i go szybko zabrać. W takim przypadku powinno się poczekać do zakończenia pracy wentylatorów, a to może potrwać i kilka minut. Jeżeli tego nie zrobimy znacząco zmniejszamy żywotność lampy UHP. Również ilość cyklów włączeń/wyłączeń przekłada się bezpośrednio na żywotność lampy. Często lepiej zostawić projektor włączony na kilkadziesiąt minut, np. przerwa w szkole, niż go wyłączyć i po niedługim okresie czasu ponownie uruchomiać.
Projektory LED/laser są pozbawione tych problemów. Maksymalną siłę światła osiągamy niemalże natychmiast, a w związku z niższą „produkcją” ciepła czas potrzebny do schłodzenia jest wyraźniej krótszy.

4.     Rozmiar i głośność
Niewątpliwie projektory nowych technologii (LED, laser, hybryda) emitują znacznie mniej ciepła a przez to urządzenia te nie wymagają wysublimowanych systemów chłodzenia, co pozwala na cichszą pracę. Projektory lampowe generują najwięcej ciepła, co skutkuje koniecznością użycia kilku wentylatorów, co wymiernie wpływa na głośność urządzenia.
Moduł świetlny LED czy też laserowy jest znacznie bardziej kompaktowy, co pozwala na uzyskanie mniejszych gabarytów i wagi w stosunku do projektora z lampą UHP. Nie ma to znaczenia w przypadku stałej instalacji, np. mocowania sufitowego, jednakże już dla potrzeb mobilności jest rzeczą istotną.

Od kilku lat widać wyraźny trend wypierania tradycyjnych lamp UHP przez nowe technologie. Mimo tego, że projektor z lampą UHP będzie miał swoją przewagę w pewnych zastosowaniach czy też dla pewnej grupy klientów szukających budżetowych rozwiązań i nie muszących korzystać z urządzenia nader często, wydaje się że w perspektywie kilku lat zniknie on z rynku lub zostanie zdecydowanie zdominowany. Nadmienić należy, że projektory te są mnie przyjazne środowisku naturalnemu poprzez rtęć używana w produkcji lampy UHP oraz większemu poborowi zasilania podczas pracy. A również te aspekty dla wielu z nas mają coraz większe znaczenie.